بررسی ویژگی های مرفوفیزیولوژیک و عملکرد ارقام گندم نان (triticum aestivum l.) در شرایط قطع آبیاری پس از گلدهی

عملکرد دانه گندم در اکثر مناطق زراعی ایران در نتیجه بروز تنش خشکی پس از گلدهی کاهش می یابد. به منظور بررسی اثر قطع آبیاری بر خصوصیات مرفوفیزیولوزیک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم نان پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال های 89-1388 و 90-1389 طراحی و اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. عامل اصلی رژیم آبیاری (آبیاری معمولی وقطع آبیاری بعد از گلدهی) و عامل فرعی ارقام گندم نان (چهل رقم) بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، تعداد دانه در واحد سطح، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، سرعت پر شدن دانه و شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی شد. در شرایط آبیاری معمولی بیشترین عملکرد دانه در ارقام شیرودی، نوید و کرج-2 و در شرایط قطع آبیاری بیشترین عملکرد دانه در ارقام مغان-2 و عدل مشاهده شد. وجود همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی در هر دو شرایط رطوبتی، حاکی از آن است که این شاخص، ممکن است شاخص مناسبی برای شناسایی ارقام مقاوم به خشکی آخر فصل، و همچنین شناسایی ارقام با عملکرد بالا در شرایط عدم وجود تنش باشد. بررسی ارقام گندم معرفی شده در دهه های اخیر نشان داد که عملکرد دانه گندم سالانه به میزان 5/36 کیلوگرم در هکتار افزایش یافته است که این مقدار معادل 74/0 درصد افزایش سالانه عملکرد دانه است.